Với tâm nguyện sử dụng tri thức để phục vụ, giúp ích cho cộng đồng, Tiến sĩ Nguyễn Bá Hải (sinh năm 1984), giảng viên Đại học Sư phạm kỹ thuật thành phố Hồ Chí Minh đã nỗ lực nghiên cứu và là chủ nhân của hàng loạt sáng kiến hữu ích phục vụ cộng đồng.

Nguyễn Bá Hải là một chàng trai quê gốc ở Thanh Hóa, vốn từ nhỏ đã có đam mê mày mò, sáng tạo với những thứ đồ chơi xung quanh mình. Hải tự làm đàn guitar, xây nhà, rồi thích tháo tung những chiếc đèn, chiếc đồng hồ để tìm hiểu và lắp ghép thành thứ này thứ khác. Hải kể, ngày đó anh rất thích ô tô, đến nỗi cứ thấy chiếc ô tô nào chạy qua là lại đuổi theo bằng được.

Bản tính thích tìm tòi, sáng tạo đã cho Hải quyết tâm học tập, ôn luyện để thi đỗ vào ngành cơ khí động lực (Đại học sư phạm Kỹ thuật thành phố Hồ Chí Minh) rồi hoàn thành tốt khóa học với kết quả tốt nghiệp thủ khoa. Với kết quả xuất sắc đó, Hải đã giành được học bổng thạc sĩ tại Hàn Quốc chuyên ngành rô – bốt sinh học và đã nỗ lực hoàn thành khóa học 3 năm trong thời gian 2 năm. Ở tuổi 28 Hải được nhận bằng Tiến sĩ trước thời hạn, đồng thời đạt được bằng khen và giải thưởng đề tài Tiến sĩ tốt nhất của trường trong khóa tốt nghiệp. Cũng trong 2 năm đó, Nguyễn Bá Hải lấy được 3 bằng sáng chế, luận văn 100 điểm. Được giữ lại Hàn Quốc làm việc với mức lương 5.000 USD nhưng Hải từ chối và trở về nước.

Nhắc đến Nguyễn Bá Hải người ta thường nghĩ ngay đến mô hình lớp học 1 đô do anh lập nên nhằm truyền lửa đam mê kỹ thuật cho nhiều bạn trẻ. Chia sẻ về quá trình thực hiện ý định của mình, Hải cho biết: Anh đã dành khoảng 40 triệu đồng để mua trang thiết bị mở lớp. Mỗi lớp học của khóa học mở ra anh lại mất 2-3 triệu đồng. Tất cả đều từ thu nhập cá nhân của Hải. Ngoài giờ làm, chàng tiến sĩ trẻ còn đi dạy, tư vấn kĩ thuật ngoài giờ cho các doanh nghiệp rồi tiết kiệm chi tiêu cho bản thân ở mức tối đa để đủ tài chính duy trì khóa học. Đến nay khóa học 1 đô của tiến sĩ trẻ đã mở được ở 6 tỉnh thành, thu hút gần 10.000 người, từ học sinh, sinh viên cho đến những người già theo học.

Tiến sĩ Nguyễn Bá Hải được nhận giải thưởng 10 gương mặt trẻ tiêu biểu Việt Nam năm 2014 ( thứ 3 từ trái sang)

Từ những khóa học 1 đô, Hải cùng các học viên đã sáng tạo ra nhiều mô hình như xe năng lượng mặt trời cỡ nhỏ, thiết bị báo trộm, thiết bị tự bật đèn trong nhà.  Đặc biệt, gần đây, khi nói về chàng tiến sỹ trẻ Nguyễn Bá Hải người ta lại nói nhiều về sản phầm thiết bị dẫn đường cho người khiếm thị mang tên kính mắt thần do anh sáng chế. Đeo kính mắt thần, người khiếm thị sẽ cảm nhận và tránh được các vật cản để di chuyển dễ dàng hơn.

Chia sẻ về ý tưởng tạo ra kính mắt thần Bá Hải cho biết: Từ thời sinh viên, anh thường đến thăm Hội Người khiếm thị Thủ Đức và các em ở những trung tâm hỗ trợ người khiếm thị. Gần gũi và cảm thông với số phận những con người bất hạnh, Hải thấu hiểu được cảm giác bất lực, sợ hãi của họ khi cảm thấy bản thân mình không có giá trị trong xã hội này. Rồi mỗi lần đi đường, hình ảnh những người khiếm thị bán vé số in hằn những vết sẹo do va chạm đã gây ấn tượng với anh… Chính những điều đó đã thôi thúc Hải phải làm việc gì đó, phải tạo ra thứ gì đó giúp họ tìm được ánh sáng, tìm được giá trị của mình.

Sau hơn 4 năm nghiên cứu với 9 phiên bản, tiến sĩ trẻ Nguyễn Bá Hải và các cộng sự đã tạo ra kính mắt thần dành cho người khiếm thị.

Tiến sĩ Nguyễn Bá Hải cho rằng: Thanh niên cần có cái tâm trong sáng

Anh Hải cho biết, khi mang mắt kính, bộ cảm biến của kính sẽ phát hiện vật cản phía trước và báo về cho hộp điều khiển, rồi truyền đến người khiếm thị bằng tín hiệu rung giúp cho người đeo nhận biết được vật cản phía trước để tránh. Cho đến nay, với sự tài trợ kinh phí ban đầu của một số mạnh thường quân, Hải và nhóm nghiên cứu đã sản xuất hàng trăm chiếc kính dành tặng cho thương binh và học sinh khiếm thị nghèo.

Hiện đã có nhiều nơi đặt mua giải pháp công nghệ kính mắt thần với giá lên đến vài tỷ đồng, nhưng Hải nhất định không bán. Bởi anh nghĩ:  Ở Việt Nam có 1,2 triệu người mù, đa số là người nghèo, phải tự mưu sinh. Vì vậy, anh đã đồng ý hợp tác với một công ty phi lợi nhuận sản xuất chiếc kính này với giá thành rẻ nhất với mong muốn họ có thể sở hữu kính mắt thần.

Tiễn sỹ Hải cùng mạnh thường quân chung tay sản xuất Mắt thần và đem tặng sản phẩm cho người mù. Đến nay, anh Hải đã tặng hàng trăm chiếc Mắt thần cho những người không may mắn. Chỉ tính riêng năm 2012, anh Hải và cộng sự dành hơn 1 tỷ đồng cho công tác từ thiện.Bên cạnh đó, anh tham gia nhiều chương trình xã hội dành cho người mù.

 Sống vì cộng đồng là trên hết, Nguyễn Bá Hải tâm niệm: “Lúc nào cũng sáng tạo để mỗi phút giây trôi qua là thấy cuộc sống ý nghĩa”.

Với những thành tích đạt được, Nguyễn Bá Hải vừa được nhận giải thưởng 10 gương mặt trẻ tiêu biểu Việt Nam năm 2014.