Xã vùng cao Tự Do (Lạc Sơn) có nhiều lợi thế phát triển du lịch nhờ thiên nhiên ưu đãi, bản sắc văn hóa và những phong tục tập quán còn lưu giữ được. Từ năm 2011, hình thái homestay đã xuất hiện, tạo dấu ấn cho điểm đến du lịch cộng đồng.

Theo bác Bùi Thị Minh Tiến, một trong những phụ nữ tham dự khóa Chương trình Tập huấn về triển khai mô hình du lịch cộng đồng (CBT) do CSIP phối hợp với Hội Nông dân Hòa Bình tổ chức, dưới tài trợ của tổ chức Bánh mỳ cho Thế giới, việc triển khai mô hình homestay Du lịch cộng đồng (Mô hình CBT) đã trở nên bài bản và thuận lợi hơn rất nhiều. Theo đó, ngoài các kiến thức về du lịch cộng đồng do ông Dương Minh Bình – Chuyên gia hàng đầu tại Việt Nam về CBT hướng dẫn, bà con cũng được ông Dương Minh Bình tư vấn về nội dung và cách thức triển khai các dịch vụ văn hóa cho khách du lịch. Theo ông Bình, việc đưa văn hóa bản địa người Mường vào các mô hình CBT không chỉ đóng vai trò quan trọng trong việc tạo nên sức hút của các mô hình này, mà còn xa hơn thế, đó là một trong những nỗ lực hiệu quả nhất để văn hóa Mường “sống” và được lưu truyền đến thế hệ sau.

Mô hình Du lịch Cộng đồng (CBT) là một loại hình du lịch nhấn mạnh tính bền vững của môi trường và xã hội. Các cộng đồng đưa ra quyết định và xây dựng chương trình một cách tự chủ. Nếu người dân địa phương tự thiết kế cách nhìn riêng của họ về du lịch trong cộng đồng của chính mình, họ sẽ có thể giảm thiểu các tác động tiêu cực của du lịch. Nhưng việc này cần được hướng dẫn và tạo điều kiện thuận lợi, ít nhất trong giai đoạn đầu, để có tính khả thi và thành công.

Đến nay, trên địa bàn xã đã có 5 nhà nghỉ hình thái homestay chia thành 3 khu, tập trung ở các xóm Mu, Cao và Sát Thượng. Đặc biệt, các homestay giữ vẹn nguyên lối kiến trúc độc đáo của người Mường. Điều kiện dịch vụ ăn - ngủ - nghỉ phục vụ nhu cầu lưu trú của du khách chu đáo với không gian thoáng đãng, chỗ nghỉ sạch sẽ, tiện ích và thưởng thức các món ẩm thực hương vị truyền thống như xôi nếp đồ, thịt lợn xiên nướng, cá đồ, gà nấu măng chua, cỗ lá…
----
Dự án Hỗ trợ Doanh nghiệp xã hội vì sự phát triển nông thôn sáng tạo và bền vững (SERD) là dự án hướng đến trao quyền cho những hạt nhân năng động và những doanh nghiệp xã hội tại cộng đồng nhằm góp phần thay đổi tích cực kinh tế và xã hội địa phương. Đây là các khu vực vùng sâu, vùng xa, nơi tỷ lệ hộ nghèo còn cao hơn mức trung bình, thuộc hai tỉnh Hòa Bình và Lào Cai. Dự án do tổ chức Bánh mỳ cho Thế giới tài trợ.